အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ၏ စီးပွားရေးစစ်မျက်နှာတွင်ကျရှုံးနေမှု၏ ရလာဒ်အဖြစ် မြန်မာ့သမိုင်းတွင်ဘယ်တုန်းကမှမရှိခဲ့ဘူးသော အမေရိကန်တစ်ဒေါ် လျှင် ကျပ် ၂၀၀၀ အထက်သို့ရောက်နေသည်။ နိုင်ငံအတွင်းကုန်ချောထုတ်လုပ်မှု အားနည်းလှပြီး ပြည်ပသွင်းကုန်ကိုသာ အဓိကအားထားနေရသည့် နိုင်ငံတွင် ဒေါ်လာဈေးမြင့်တက်လာပြီး ကျပ်ငွေတန်ဖိုးကျဆင်းမှုသည် အကြမ်းဖက်စစ်ခေါင်းဆောင်မှအစ ပြည်သူများအဆုံး ရိုက်ခတ်မှုကိုခံနေရသည်။ နေ့စဉ်ဘဝတွင် မဖြစ်မနေလိုအပ်သည့် စက်သုံးဆီ၊စားအုန်းဆီနှင့် လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများလည်း ဒေါ်လာဈေးနှင့်အတူ ဈေးမြင့်တက်ကုန်သည်။
အချိန်တိုအတွင်း ဒေါ်လာဈေး တဟုန်ထိုးမြင့်တက်လာပြီးကျပ်ငွေတန်ဖိုးပြုတ်ကျခြင်းသည် ခေတ်ပျက်တစ်ခု၏ သင်္ကေတအဖြစ်သည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့်ပညာရှင်များက မှတ်ချက်ပေးသည်။
ဒေါ်လာဈေးသည် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းခဲ့သည့် ၇ လကျော်အတွင်း တစ်ဒေါ်လာလျှင် ကျပ် ၇၆၀ကျော်အထိ့မြင့်တက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ စက်တင်ဘာ၁၃ ရက်ကတစ်ဒေါ်လာကို ၂၁၀၀ကျပ် အထိဈေးပေါက်ခဲ့သည်။စစ်တပ်အာဏာမသိမ်းခင် ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက်တွင် တစ်ဒေါ်လာကို ၁၃၃၇ကျပ်သာရှိခဲ့သည်။ ထိုကြောင့် ခုနှစ်လကျော်အတွင်း ၁ ဒေါ်လာလျှင် ၇၆၃ ကျပ်တက်လာခြင်းဖြစ်ပြီး ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ၅၇ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုနှုန်းသည် သမိုင်းတလျောက် အမြင့်ဆုံးဒေါ်လာဈေးနှုန်းဖြစ်လာသည်။
အချိန်တိုတွင်း ဒေါ်လာဈေးအဆမတန်မြင့်တက်လာခြင်းက မြန်မာ့စီးပွားရေး ဘုန်းဘုန်းလဲခြင်းနှင့်အတူ စစ်ကောင်စီအင်အားချိနှဲလာခြင်းကို ပြသလာနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်များကဆသုံးသပ်သည်။
Public Service Announcement
“မြန်မာ့စီးပွားရေးက အခုက ဘုန်းဘုန်းလဲနေပြီး မရေရာမသေချာမူတွေနဲ့ ပြည့်နေပြီ”ဟု စီးပွားရေးပညာရှင်တစ်ဦးပြောသည်။
ထိုသို့ဒေါ်လာဈေးမြင့်တက်ပြီး ကျပ်ငွေတန်ဖိုးကျဆင်းနေခြင်းကို စစ်ကောင်စီ၏ဗဟိုဘဏ်က နည်းမျိုးစုံဖြင့်ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးစားသည်သို့သော်လည်း စစ်ကောင်စီနှင့်ကျပ်ငွေအပေါ် လူထုယုံကြည်မှု မရှိခြင်း ၊စီမံခန့်ခွဲမှု ညံဖျင်းခြင်းတို့ကြောင့်ဒေါ်လာဈေးမှာ ဆက်တိုက်မြင့်တက်နေဆဲဖြစ်သည်။
“ဒေါ်လာဈေးတက်တာကို စစ်ကောင်စီဘက်က ဆေးမြီးတိုနဲ့ကုဖို့လုပ်နေတာတွေရှိတယ်။ ဒေါ်လာဈေးတက်တာလုပ်ငန်းရှင်တွေ ဈေးကစားလို့တက်ရတာလို့ စစ်ကောင်စီဘက်ထင်နေတယ်။ အမှန်က ဒါတွေက စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမူကြောင့်ဘဲ”ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်ဦးအေးကို(အမည်လွဲ)ကပြောသည်။
စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် စစ်ကောင်စီက အင်တာနက်များဖြတ်တောက်ခြင်း၊ ဘဏ်မှငွေထုတ်ယူခြင်းနှင့် ငွေလွှဲလုပ်ငန်းများကို ကန့်သတ်ခြင်း စသည့်ဆောင်ရွက်မှုများက ကျပ်ငွေအပေါ် ပြည်သူလူထု၏ မယုံကြည်မှုကို ပိုဆိုးဝါးစေခဲ့သည်။
ရလာဒ်အဖြစ် ပြည်သူများက ကျပ်ငွေအစား ဒေါ်လာနှင့်ရွှေများကို ပြောင်းလဲဝယ်ယူစုဆောင်းလာကြသည်။ ထို့အပြင် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမူကြောင့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှပ်နှံမူ ဝင်ရောက်မူ လုံးဝရပ်ဆိုင်းသွားသည်။ ထိုကြောင့် အရပ်သားအစိုးရလက်ထက်တွင် တစ်လပျှမ်းမျှ ဒေါ်လာ သန်း ၅၀၀ ဝင်ရောက်နေသည့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှပ်နှံမူမှ ရငွေဒေါ်လာစီးကြောင်းများ ရပ်ဆိုင်းသွားသည်။ ရှိရင်းစွဲ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှပ်နှံမူများ ပြန်လည်ထွက်ခွာကြကုန်သည်။ ရင်းနှီးမြှပ်နှံမူ ဒေါ်လာများကို ပြန်လည်ထုတ်နှုတ်ယူသွားကြသည်။
အလားတူစစ်အာဏာသိမ်းမူကြောင့် ယခုဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ကုန်သွယ်မူကျဆင်းပြီး ပုံမှန်ထက် ဒေါ်လာ ၇ဘီလီယံခွဲကျော် လျော့နည်းခဲ့သည်။ ပို့ကုန်တန်ဖိုးလည်း ပို့ကုန်တန်ဖိုး ၃ ဘီလီယံကျော်ကျဆင်းခဲ့သည်ဟု စစ်ကောင်စီ၏ စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနကပြုပြင်ထားသောအချက်အလက်များက ဆိုသည်။လက်တွေ့တွင် ကုန်သွယ်ရေးမှာ ထို့ထက်ပင် အခြေအနေဆိုးနေနိုင်ပါသည်။
“အခုက ဈေးကွက်ထဲမှာ ဒေါ်လာလိုအပ်နေ အရမ်းများနေတယ်။ ပို့ကုန်မရှိတော့ ဒေါ်လာက အဝင်မရှိဘူး။ အထွက်ပဲရှိတော့ ဒေါ်လာ လိုအပ်ချက်ကြီးနေတယ်”ဟု ပို့ကုန်၊သွင်းကုန်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးပြောသည်။
ဒေါ်လာလိုအပ်ချက်ကို ကုစားရန် စစ်ကောင်စီဗဟိုဘဏ်က စစ်တပ်အာဏာသိမ်းထားသည့် ၇ လကျော်အတွင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၁၇၀ကို ထုတ်ရောင်းခဲ့သည်ဟုထုတ်ပြန်သည်။ ဒေါ်လာများထုတ်ရောင်းသည်ဆိုသော်လည်း အမှန်တွင် ငွေကြေးဈေးကွက်အတွင်းရောင်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ စစ်ကောင်စီ ဗဟိုဘဏ်က စားသုံးဆီ၊ စက်သုံးဆီဝယ်ယူသော လုပ်ငန်းများအတွက် စက်တင်ဘာ တတိယပါတ်တွင်တစ်ဒေါ်လာ၁၇၅၀ကျပ်ဖြင့် ရောင်းချခဲ့
ကြောင်းသိ့ရသည်။ ထိုဒေါ်လာများကိုလေလံရရှိသည် ဘဏ်များသည် သတ်မှတ်ကုမ္ပဏီများကို ၁၇၅၃ကျပ်ဖြင့် မဖြစ်မနေပြန်ရောင်းရသည်ဟု စစ်ကောင်စီဗဟိုဘဏ်ကဆိုသည်။
ထိုသို့ရောင်းချသော်လည်း ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်ကို မဖြည့်တင်းနိုင်၍ ဒေါ်လာဈေးဆက်လက်မြင့်တက်နေခြင်းဖြစ်သည်။ စစ်ကောင်စီက ဒေါ်လာဈေးတက်နေမူကို ဖြေရှင်းရန် NLDအစိုးရလက်ထက်က ဆောင်ရွက်သည့်ပုံစံအတိုင်းဆောင်ရွက်နေသည်ဟု ဦးအေးကိုပြောသည်။
သို့သော်လည်း ဗဟိုဘဏ်ကိုကျောထောက်နောက်ခံပေးမည့် နိုင်ငံတကာဘဏ်များ၊ငွေရေးကြေးရေးအဖွဲ့အစည်းများ မရှိ၍ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ အကြပ်ရိုက်နေသည်ဟု ၎င်းကဆိုသည်။
“သူတို့(စစ်ကောင်စီဗဟိုဘဏ်) က NLD လက်ထက်က ဗဟိုဘဏ်လိုမျိုးလုပ်ချင်တာ။ ဒါပေ့မယ် စစ်တပ်ကို နိုင်ငံတကာဘဏ်တွေက မကူညီတော့ လုပ်မရဘူးပေါ့ဗျာ”ဟု ၎င်းကဆိုသည်။
ထို့အပြင်ဒေါ်လာဈေးကျဆင်းရန်ဗဟိုဘဏ်သတ်မှတ်သောထိန်းကြောင်းငွေလဲနှုန်းရှင် အပေါ် အတိုးအလျှော့ လုပ်ရန် ရာခိုင်နှုန်းသတ်မှတ်ထားမှုကို ပယ်ဖျက်သော်လည်း မထူးပေ။ စစ်ကောင်စီထောက်ခံသူများက ဖေ့ဘုတ်စ်အကောင့်အတုများဖြင့် ဒေါ်လာဈေးကျတော့မည်ဟုသတင်းမှားများရေးသားကာ ဝါဒဖြန့်ပြီး ဈေးကိအောင် ကြိုးစားကြသေးသည်။ ထိုသို့ရေးသားချက်များကို တစ်ဒေါ်လာ ၂၁၀၀ ကျပ်ရောက်ရှိခဲ့သည် စက်တင်ဘာ လလယ်ပိုင်းတွင် အများဆုံးပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အကြမ်းဖက်စစ်တပ်ထောက်ခံပြီးသတင်းအမှားဖြန့်သူများက ဒေါ်လာဈေးကျဆင်းမည်။ ဒေါ်လာလက်ဝယ်ကိုင်ထားသူများကို ဖမ်းဆီးမည် စသဖြင့်ဝါဒဖြန့်ခြင်းဖြစ်သည်။ထိုပြင် တရုတ်နိုင်ငံက ဒေါ်လာမြောက်မြားစွာ ကူညီမည်ဆိုသော သတင်းအမှားလည်းပါသေးသည်။
ထိုအပြင် စစ်ကောင်စီဗဟိုဘဏ်က ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များ ရငွေဒေါ်လာများကို လေးလအတွင်း အကုန်ရောင်းချရန်ကိုလည်း ဖိအားပေးခဲ့သည်။ ပြည်တွင်းဘဏ်များက ဒေါ်လာများကို ဘဏ်စာရင်းလွဲပြောင်းခြင်းများကို ရပ်တန့်ခဲ့သည်။ ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းများသည် စစ်ကောင်စီအတွက် ဒေါ်လာငွေလိုအပ်ချက်ကြီးမားလာ၍ဖြစ်သည်ဟုလုပ်ငန်းရှင်များကသုံးသပ်ကြသည်။
စစ်ကောင်စီသည် စစ်ပွဲအတွက် လက်နက်ဝယ်ယူခြင်း၊ စက်သုံးဆီဝယ်ယူခြင်းများတွင် ဒေါ်လာကို အထိကထားသုံးနေရခြင်းပင်ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များကပြောသည်။
ဒေါ်လာငွေလဲဆောင်ရွက်နေသူ ဦးမောင်မောင်(အမည်လွှဲ)က စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက ဒေါ်လာဈေးမြင့်တက်လာမည်ကို ကြိုတင်ခန့်မှန်းမိကြောင်းပြောသည်။ထိုကြောင့် ၎င်းပိုင်ဆိုင်သည့် ကျပ်ငွေများကို ဘဏ်မှ မရမကထုတ်ပြီး ဒေါ်လာတစ်သိန်းဝယ်ယူခဲ့သည်။၎င်းဝယ်ယူစဉ်က တစ်ဒေါ်လာကို ၁၆၀၀ကျပ်သာရှိ၍ လက်ရှိတွင် သူသည် ကျပ်သိန်းလေးရာကျော်အမြတ်ရနေပြီဟုပြောသည်။
“အာဏာသိမ်းပြီး ပေါက်ရအမိန့်တွေ ထုတ်နေကတည်း ဒီလိုဖြစ်လာမယ်ဆိုတာ ကြိုသိခဲ့ပါတယ်”ဟု ၎င်းကဆိုသည်။
ဒေါ်လာဈေးနှင့်ရွှေဈေးမြင့်တက်နေသော်လည်း ယခင်ကာလများနှင့်မတူဘဲ အိမ်ခြံမြေဈေးနှင့်ကားများဈေးများ မတက်ဟု အိမ်ခြံမြေနှင့် ကားအရောင်းအဝယ်လုပ်ကိုင်နေသူများကပြောသည်။
“အခုကာလ ဒေါ်လာဈေးထိုးတက်၊ ရွှေဈေးထိုးတက်၊ မြေနဲ့ကားဈေးထိုးကျနေတယ်”ဟု အိမ်ခြံမြေရောင်းဝယ်လုပ်နေသူတစ်ဦးကပြောသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဂျပန်၊တရုတ်စသည့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှပ်နှံမူလုပ်ငန်းများသည် တစတစပြန်လည် ထွက်ခွာနေပြီဖြစ်၍ နိုင်ငံ့စီးပွားရေးသည် ဇောက်ထိုးကျနေသည်ဟု ဘဏ်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးကသုံးသပ်သည်။ စစ်ကောင်စီ၏ ရှေ့နောက်မညီသော အမိန့်ညွန့်ကြားချက်များက အခြေအနေကိုပိုဆိုးစေသည်ဟု ၎င်းကပြောသည်။ စစ်ကောင်စီသည် လက်ရှိတွင် စီးပွားရေးထက် စစ်ရေးကို ပိုမိုအာရုံစိုက်နေရပြီး အာဏာသိမ်းစစ်ဗိုလ်ချုပ်တို့၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများလည်းထိခိုက်နေသည်။ ထိုကြောင့် ဈေးကွက်အတွင်းမှာ ဒေါ်လာများကို စစ်ဗိုလ်ချုပ်များကိုယ်တိုင် ပြန်လည်ဝယ်ယူနေရသည်ဟု ၎င်းကပြောသည်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ကျပ်ငွေတန်ဖိုးကျဆင်းပြီး ဒေါ်လာတန်ဖိုး မြင့်တက်နေမှုကြောင့်
မြန်မာနိူင်ငံသည် ခုနှစ်လအတွင်း ကမ္ဘာပေါ်တွင် ငွေကြေးအဖောင်းပွဆုံးနိုင်ငံများစာရင်းတွင် အဆင့် ၉ ၌ ရပ်တည်နေကြောင်း ဂျွန်ဟော့ကင်းတက္ကသိုလ်က သြဂုတ်လတွင်ထုတ်ပြန်သောအစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ စက်တင်ဘာလတွင် ကျပ်ငွေတန်ဖိုး ပိုမိုကျဆင်းသဖြင့် စက်တင်ဘာလ ကမ္ဘာငွေကြေးဖောင်းပွမှုအဆိုးဆုံးနိုင်ငံများစာရင်းတွင် မြန်မာသည် အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီကြောင့်အခြေအနေပိုဆိုးလာဦးမည်ဖြစ်သည်။
“အခုချိန်မှာ ဒေါ်လာဈေးပြန်ကျဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ပြောရမယ်။ ဈေးကွက်ထဲကို ဒေါ်လာတွေ လှိမ့်ဝင်လာမှရမယ်။ဒီအချိန်မှာ ဒီစစ်တပ်ကို ဘယ်သူက ဒေါ်လာပေးမှာလဲ ”ဟု ဘဏ်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးကပြောသည်။
